play_arrow
Simone FM – Live Echte Radio
Je let al op suiker, je checkt etiketten op palmolie en je gebruikt zonnebrand met factor dertig. Toch zit er een onzichtbare groep chemische stoffen in pannen, regenjassen en zelfs grondwater die minder aandacht krijgt: PFAS. Ze breken nauwelijks af, verspreiden zich via lucht en water en stapelen zich op in ons lichaam. Recente studies koppelen hoge blootstelling aan een verhoogd risico op een trager werkende schildklier, verminderde vruchtbaarheid en, bij zeer langdurige blootstelling, bepaalde vormen van kanker. Dat klinkt onheilspellend, maar met gerichte keuzes verklein je de kans dat deze stoffen jouw gezondheid beïnvloeden.
Wat is het?
Wat is pfas? PFAS staat voor per- en polyfluoralkylstoffen, een verzamelnaam voor duizenden verbindingen die water-, vet- en vuilafstotend zijn. Ze zitten in de anti-aanbaklaag van pannen, maar ook in voedselverpakkingen, smeermiddelen en brandblusschuim. Omdat PFAS bijna niet afbreekt, belandt het via productieafval in rivieren en uiteindelijk in ons drinkwater. Drinkwaterbedrijven filteren het voor een groot deel uit, maar kleine resthoeveelheden blijven meetbaar. De Gezondheidsraad geeft aan dat de huidige gemiddelde blootstelling in Nederland onder de grens blijft, maar adviseert alsnog voorzichtigheid, vooral bij zwangere vrouwen en jonge kinderen.
Koken zonder extra laagje teflon
Keer op keer verhitten van pannen met beschadigde anti-aanbaklagen of teflon pannen leidt tot microscopische loslating van de coating. Zet daarom de hittebron lager en gebruik siliconen spatels om krassen te voorkomen. Overweeg pannen met een keramische coating of gietijzer voor dagelijkse maaltijden. Bak je toch in een pan met anti-aanbaklaag, zet dan de afzuigkap op stand drie. Goed afgezogen dampen verkleinen de hoeveelheid deeltjes die je inademt tijdens het roerbakken. Let ook op bakpapier: sommige varianten bevatten PFAS om vet doorlekken tegen te gaan. Ga liever voor ongebleekt papier zonder coating; dat herken je aan het bruine, ruwe oppervlak. En het fijne is, je hoeft er echt geen lening voor te nemen. Telfon pannen zijn betaalbaar.
Schoonmaken en verzorgen met minder
Cosmetica zoals waterproof mascara en langhoudende lippenstift bevatten soms fluorverbindingen voor extra glans of waterbestendigheid. Een snelle test is zoeken naar ingrediënten die eindigen op “-fluor” of “-polymer”. Kies waar mogelijk voor alternatieven met natuurlijke wassen. Ook vlekbestendige textielsprays kunnen PFAS bevatten. Wanneer je een nieuwe bank koopt, vraag dan of de stof al chemisch behandeld is. Een katoenen plaid dat je makkelijk wast kan vlekken net zo goed opvangen zonder extra chemie. Ook bij het wrappen van je keuken kun je letten op de juiste materialen.
Slim omgaan met lokale producten en water
PFAS komt voor in rivierslib rond industriegebieden. Als je in zo’n gebied zelf groente teelt, laat de grond testen via de GGD; zij kunnen adviseren of moestuinieren veilig is. Vis uit vervuilde rivieren kan hogere concentraties bevatten. De overheid raadt aan om niet vaker dan één keer per week zelfgevangen zoetwatervis te eten. Kraanwater in Nederland is veilig, maar een extra actief–koolfilterkan kan resthoeveelheden verder verminderen. Ververs het filter op tijd, anders loop je alsnog kans op terugloosde stoffen. Met deze aanpassingen beperk je jouw dagelijkse blootstelling aanzienlijk zonder in te leveren op gemak. PFAS volledig vermijden kan nog niet, maar bewust kiezen voor veilige pannen, minder gecoate producten en goede ventilatie helpt je lijf gezond te houden.
Het maakt niet uit of je nu al moeder of vader bent of dat het grote avontuur nog moet beginnen, één ding is zeker, een goedgevulde luiertas is geen overbodige luxe. Sterker nog, het is zo’n beetje je redding tijdens elk uitstapje met je baby. Want eerlijk is eerlijk, als je onderweg ineens te maken krijgt met een luier crisis of een hongerige baby, dan wil je niet met lege […]
